Hoe breng ik een collectief onder de aandacht bij mijn gemeente?
Om een collectief woonproject te realiseren zal er een besluit moeten worden genomen door de gemeenteraad. Voor dit besluit ben je afhankelijk van de politiek en ambtenaren van de gemeente. Dit document is een korte leidraad over hoe een gemeente werkt en hoe je een wooninitiatief onder de aandacht brengt.
Besluitvorming binnen de gemeente
Gemeenteraad
Iedere 4 jaar zijn er in de gemeenten lokale verkiezingen. Tijdens deze verkiezingen worden de volksvertegenwoordigers, ofwel raadsleden gekozen die de inwoners vertegenwoordigen in de gemeenteraad. Afhankelijke van de omvang van de gemeente bestaat de gemeenteraad uit 9 tot 45 raadsleden.
De gemeenteraad is het hoogste besluitvormende orgaan van een gemeente en zij controleren het college van burgemeester en wethouders, die gezamenlijk het dagelijks bestuur van de gemeente vormen. De gemeenteraad zet de grote lijnen uit, bepaalt het beleid, stelt de budgetten vast en kan opdrachten geven aan het college van burgemeester en wethouders. Voor projecten of plannen die buiten het huidige beleid vallen, is toestemming nodig van de gemeenteraad.
Het college van burgemeester en wethouders
Het college van burgemeester en wethouders vormt het dagelijks bestuur van de gemeente. Op basis van de uitslag van de gemeenteraadsverkiezing volgt een proces waarbij de grootste partij uit de verkiezingen samen met een aantal andere partijen tot een meerderheid in de gemeenteraad probeert te komen. Wanneer de partijen gezamenlijk tot overeenstemming zijn gekomen, leggen zij hun afspraken vast in een coalitieakkoord. Daarnaast stellen de partijen die het coalitieakkoord sluiten wethouders aan. Deze wethouders vormen samen met de burgemeester (die niet democratische wordt gekozen, maar door de raad wordt voorgedragen) het college van burgemeester en wethouders (ook wel het college van B&W genoemd).
Het college is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de gemeente en mag, binnen de beleidslijnen die de gemeenteraad heeft bepaald, beleid in uitvoering brengen. Aanvullend daarop bereidt het college nieuw beleid voor. Hierbij wordt zij ondersteund en geadviseerd door de ambtenaren.
Beïnvloeding van de politiek
Een collectief woonproject valt in bijna alle gevallen niet binnen het bestaande beleid van de gemeente. Dit betekent dat je zowel akkoord van het college als dat van de raad nodig hebt om verder te komen met je plannen. Raadsleden en/of wethouders ervaren het vaak als positief wanneer inwoners hun ideeën met hen delen; óók wanneer deze nog niet helemaal concreet zijn. In deze paragraaf gaan we nader in op hoe je binnen de gemeente aandacht kunt vragen voor collectieve woonprojecten.
Via de raad
Wanneer je als doel hebt om in het algemeen aandacht te vragen voor collectieve woonvormen en de gemeente wilt aansporen hier nieuw beleid voor te maken, kun je dit in de meeste gevallen het beste doen via de gemeenteraad. Zij kunnen het besluit nemen om hier nieuw beleid voor te ontwikkelen en dit als opdracht meegeven aan het college van burgemeester en wethouders.
Contact leggen met raadsleden of partijen in de gemeenteraad gaat meestal relatief eenvoudig. Hierbij helpt het uiteraard om te beginnen met partijen en raadsleden waarvan je verwacht dat ze je idee ondersteunen. Voordat je contact legt met een van de raadsleden, kun je een keer een raadsvergadering bijwonen. Dit kan digitaal en, als de Corona-maatregelen het toelaten, fysiek. Op die manier krijg je een goed beeld van de sfeer in de raad en van de partijen (of personen) waarmee je contact wilt leggen.
Elke partij heeft fractievergaderingen. Vraag of je in hun vergadering je plan mag toe te lichten. Wanneer een partij gecharmeerd is van jouw plan, kan het een motie indienen bij de gemeenteraad. De contactgegevens van alle raadsleden vind je op de website van de gemeente.
Ook kan je je eigen punt op de agenda zetten. Bijvoorbeeld door het versturen van een brief aan de raad of een verzoek in te dienen om in te spreken tijdens een van de openbare vergaderingen van de gemeenteraad. In de meeste gevallen krijg je ongeveer 5 minuten spreektijd toegewezen, waarmee je in één keer de gehele gemeenteraad bereikt.
Wil je je project op de agenda, neem dan contact op met de griffie van de gemeente. De griffie ondersteunt de gemeenteraad en plant vergaderingen, zorgt voor volledige en juiste vergaderstukken en adviseert over voorstellen, werkwijze en/of aanpak. Als je zoekt op griffie + gemeente dan vind je de contactgegevens van de griffie.
Via het college
Wanneer je al een concreet idee of project hebt, is het goed om in gesprek te gaan met de wethouder wonen. Dit kan door een mail te sturen naar de gemeente met het verzoek om de wethouder te spreken. Bij een dergelijk gesprek zal in de meeste gevallen ook een ambtenaar aanwezig zijn, om eventuele specifieke vragen al te kunnen beantwoorden.
In veel gemeenten zijn er wethouderspreekuren. Ook deze kun je gebruiken om je idee een keer te presenteren. Wanneer je bij de wethouder vastloopt, of je project gaat richting besluitvorming, dan is het van belang om ook de partijen in de raad in het gesprek mee te nemen.
Via de media
Naast het directe contact met raadsleden en wethouders, kun je ook media inzetten om het thema collectief wonen onder de aandacht te brengen. Je kunt er vanuit gaan dat alle wethouders en raadsleden de lokale krant lezen, dus door via de lokale krant aandacht te vragen voor je idee, kun je er voor zorgen dat dit ook bij hen (opnieuw) op de radar komt. Daarnaast kun je de lokale media gebruiken om meer inwoners uit je gemeente te enthousiasmeren voor je plannen.
